Blog over Het Portret
Verhalen over portretschilders uit de kunstgeschiedenis, over technische aspecten van het schilderen, over bezochte tentoonstellingen en museums, over boeken die ik lees . . .
10 augustus 2025 Portretmeesters in de Kunstgeschiedenis
Portretschilders door de eeuwen heen – van klassieke meesters tot moderne schilders
Portretschilderen is misschien wel één van de meest intieme genres binnen de schilderkunst. Eeuwenlang hebben kunstenaars geprobeerd niet alleen het uiterlijk, maar ook de ziel van hun onderwerp te vangen. Van de klassieke schildermethode tot het impressionisme, expressionisme, fauvisme en hedendaagse benaderingen: elke tijd heeft zijn eigen meesters voortgebracht. Laten we eens kijken naar een aantal iconische portretschilders en hun unieke bijdrage.
De klassieke meesters: vakmanschap en precisie
In de 16e eeuw werd portretkunst naar nieuwe hoogten getild door kunstenaars als Titiaan en Sofonisba Anguissola. Titiaan stond bekend om zijn rijke kleuren en subtiele overgangen in huidtinten, een kenmerk van de klassieke schildermethode.
Sofonisba Anguissola, één van de eerste internationaal erkende vrouwelijke portretschilders, bracht een vernieuwende, persoonlijke benadering in haar werk, waarin psychologie en verfijnde techniek hand in hand gingen.
Portret van Elena, geschilderd door schilder en zus Sofonisba Anguissola
In Spanje lieten Diego Velázquez en later Francisco de Goya zien dat een portret ook een verhaal kan vertellen. Velázquez’ vorstelijke portretten combineren realisme met een bijna tastbare aanwezigheid, terwijl Goya’s werk vaak een scherpe, soms oncomfortabele blik op de mensheid werpt.
Goya, in het Rijksmuseum van Amsterdam
Portret van Isaac Israels
De 19e eeuw: loslaten van de strakke regels
Deze eeuw bracht een explosie aan stijlen.
John Singer Sargent werd wereldberoemd om zijn virtuoze penseelvoering: met ogenschijnlijk losse toetsen wist hij verbluffend realistische portretten te creëren.
In Nederland maakte Isaac Israëls en ook George Breitner levendige impressies van zijn modellen, sterk beïnvloed door het impressionisme.
Édouard Manet en Berthe Morisot speelden ook een belangrijke rol binnen het impressionisme, waarbij licht, kleur en directe indrukken belangrijk waren.
Eduard Manet schilderde Bethe Morisot
De Zweedse schilder Anders Zorn werd beroemd door zijn beperkt palet van slechts vier kleuren (geeloker, vermiljoen, ivoorzwart en wit).
Zijn portretten tonen dat je met minimale middelen een maximale expressie kunt bereiken.
Deze aanpak wordt ook vandaag nog gebruikt in portretateliers.
Het zogenaamde Zornpalet.
Portret door Anders Zorn
Laat 19de eeuw, begin 20e eeuw: expressie en kleur als emotie
Suzanne Valadon, ooit model voor kunstenaars als Renoir en Toulouse-Lautrec, werd zelf een gevierd portretschilder. Ze bracht een ongefilterde, directe blik op haar onderwerpen, vaak met krachtige contouren en gedurfde kleuren.
Suzanne Valadon
Uiteraard ontbreekt Vincent van Gogh niet, hij bracht in zijn portretten een ongeëvenaarde intensiteit door expressieve penseelstreken en krachtige kleurcontrasten.
Zelfportret van Vincent van Gogh
Met het expressionisme en fauvisme werd het portret opnieuw uitgevonden.
Henri Matisse en zijn tijdgenoten gebruikten felle, niet-realistische kleuren om emotie te versterken.
In Nederland liet Jan Sluijters en Kees van Dongen zich inspireren door deze stromingen, met portretten vol levendige kleuren en dynamische toetsen.
Kinderportret door Jan Sluijters
Tot zover enkele interessante portretschilders uit de westerse kunstgeschiedenis.
More to come . . .
9 augustus 2025 Portretlessen in het Atelier
Wat je leert
Compositie, licht en schaduw, toonwaarden, chroma of saturatie, werken met het beperkt palet (Zorn)
toets, overgangen, het komt allemaal aan bod.
Schilderen naar levend model
Elke zaterdag schilder je naar levend model.
Je maakt foto's als aanvullend referentiemateriaal (voor als je je portret later wilt gaan uitwerken)— niet om alles letterlijk na te schilderen, ik zal je uitleggen waarom.
Inspiratie uit de kunstgeschiedenis en nu
We bespreken voorbeelden —als leermateriaal om inzicht te krijgen in werkwijzen en keuzes.
Klassiekers: Isaac Israëls, George Hendrik Breitner, John Singer Sargent, Anders Zorn, Berthe Morisot, Édouard Manet, Lucian Freud, Goya.
Hedendaags: Ray Turner, Rogier Willems, David Shevlino, Mustafa Özel, Svetlana Tartakovska en anderen.
Je ziet hoe grootheden omgaan met toon, toets en emotie — en hoe je daarvan je eigen route kiest.
Voor wie is deze cursus?
Een beetje ervaring met olieverf (of wateroplosbare olieverf) en portret is een pré, maar niet strikt noodzakelijk.
Ben je helemaal blanco? Begin dan met tekenen in houtskool en daarna met schilderoefeningen (wit + omber) om verhoudingen en licht/schaduw te leren zien voordat je in de kleur duikt.
De cursus is vooral ook voor mensen die fouten durven te maken en niet persé op de cursus een "mooi en af" portret willen schilderen. Door veel uit te proberen, en fouten te maken leer je meer en vaak ook sneller.
Links: fase 1 compositie en grote lijnen
Rechts: cursist Olaf schildert de schaduw in zijn compositie.
Praktisch
5 zaterdagen, één per maand
Maximaal 4 deelnemers — veel persoonlijke begeleiding op jouw niveau.
Locatie: Diepenveen— gratis parkeergelegenheid.
Geen eigen vervoer? Er is een gratis ophaalservice van en naar Station Deventer
Kosten 475 euro voor 5 zaterdagen, dat is inclusief modelkosten, en twee keer een gezellige nazit met drankje+
Ik help je stap voor stap zodat je technische vaardigheden en je eigen artistieke stem samengaan.
Tot ziens in Diepenveen!
Via de button hieronder kan je meer info aanvragen over tijden, kosten, data en materialen en je kan je opgeven
Links: cursist Irene past het Zornpalet toe in de les
Rechts: mengingen van het Zornpalet,
Nog vragen?
Mail me of — liever nog — bel even.
Een kort gesprek is vaak het snelst om te kijken of de cursus past bij jouw wensen.
