Toon & Chroma

Gepubliceerd op 25 augustus 2025 om 09:44

Toonwaardes en chroma 

Deze twee begrippen vormen de basis en zijn onlosmakelijk verbonden als het gaat om het schilderen van een portret.

Om er goed begrip van te krijgen behandel ik eerst de toonwaardes in de cursus en daarna voeg ik de kleur eraan toe. 

Ik leer cursisten stap voor stap hoe je deze elementen kunt gebruiken. 

Wat zijn toonwaardes?

Met toonwaardes bedoelen we de licht-donker verhoudingen, oftewel, de grijswaarden. 
In de cursus oefenen we met het vertalen van wat je ziet naar duidelijke schaduw/lichtgroepen. 

Het begint met goed en rustig kijken: waar valt het licht, waar zijn de schaduwen, en waar zie je de grens. 

Als je verhoudingen dan ook nog eens goed zijn, komt de gelijkenis van de geportretteerde al opdoemen.

Klinkt eenvoudig en dat is meteen de eerste valkuil. Cursisten willen vaak te snel door, en denken dat wel tijdens het proces te 'fixen'. 

Gegarandeerd verdwaal je en loop je vast. 

Ik probeer cursisten af te remmen, wat best moeilijk is met al dat enthousiasme.

Kijken, kijken en rustig aan opbouwen, we hebben de tijd . . . dat is mijn mantra. 

Edwin heeft het portret in licht en schaduw verdeeld, tijd om met het beperkte palet aan de slag te gaan

Deelnemer Edwin heeft een mooie licht schaduw verdeling geschilderd

Irene schildert het portret van Eyerusalem met het Zornpalet tijdens de cursus portretschilderen in Diepenveen

Irene schildert het portret van Eyerusalem met het Zornpalet 

Wat is chroma?

Chroma verwijst naar de intensiteit of verzadiging van een kleur.

Een kleur met hoog chroma is helder en krachtig, een kleur met laag chroma is gedempt of grijzig.

Bij portretschilderen is chroma in combinatie met toonwaardes cruciaal. 

Tijdens de lessen werken cursisten eerst met een beperkt palet.

Grote portretschilders als Anders Zorn, John Singer Sargent en Isaac Israëls werkten hier ook mee.

Wie zijn wij om met meer kleuren aan de slag te willen?

Als je het beperkte palet snapt en beheerst dan lonkt er een rijk assortiment van pigmenten om je palet uit te breiden. 

Ook hier weer is het adagium: stap voor stap mét geduld.

Een belangrijke quote is  'Value does the work, colour gets the credit'.

Het één kan niet zonder het ander.

Drie stadia van een opzet van een portret